Rezolutë mbi kthim/kompensimin e pronave të shtetëzuara nga regjimi komunist

Në mbledhjen e tij të fundit më 6 qershor 2013, Këshilli i Ministrave i Këshillit të Evropës – instanca politike që ndjek ekzekutimin e vendimeve të Gjykatës Europjane mbi të drejtat e njeriut (Gjykatës së Strasburgut) – adoptoi një rezolutë mbi Shqipërinë: Interim Resolution CM/ResDH(2013)115 . Rezoluta i referohet moszbatimit të vendimeve të Strasburgut mbi kthimin e pronave të shtetëzuara nga komunizmi dhe shënon fillimin e denoncimit të Shqipërisë për shkelje të Konventës.

Rezoluta shënon një eskaladim të ri pas adoptimit të gjykimit pilot në korrik 2012 (rasti Manushaqe Puto etj. kundër Shqipërisë) dhe fillimin e procedurës që parashikon dënimin e Shtetit që refuzon të aplikojë vendimet e Gjykatës (neni 46 i Konventës).

Këshilli i Ministrave konstaton me preokupim të thellë se megjithë ndihmën dhe propozimet që Këshilli i Ministrave i ka dhënë Qeverisë shqiptare për zgjidhjen e çështjes së kthim/kompensimit e cila po zvarritet për një kohë shumë të gjatë, Shteti shqiptar nuk ka paraqitur deri më sot asnjë plan të qartë dhe efikas për të zgjidhur këtë problem brenda afatit të përcaktuar në vendimin pilot: 17 qershor 2014.

Duke u shprehur në termat më të ashpra të gjuhës diplomatike, Këshilli i Ministrave nënvizon se moszbatimi i vendimeve të marra në vitet ’90 për kthim/kompensim dhe i vendimeve të Strasburgut paraqet një rrezik madhor për shtetin ligjor dhe ve në pikpyetje kredibilitetin e shtetit Shqiptar.

Rezoluta apelon instancat më të larta shtetërore shqiptare t’i kushtojnë rendësinë më të madhe adoptimit të një plan veprimi që mundëson krijimin e një mekanizmi kthim/kompensimi efikas brenda 17 qershorit 2014 – afat ky i caktuar nga Gjykata. Ky mekanizëm duhet të përfshijë masat e identifikuara nga Gjykata dhe Këshilli i Ministrave.

Gjykata e Strasburgut ka konstatuar që në 2007 se moskthimi dhe moskompensimi ose kompensimi i pamjaftueshëm i pronarëve të shpronësuar nga regjimi komunist është një problem sistemik që prek një numër të madh njerëzish në Shqipëri. Shumë raste të ngjashme janë dërguar në Gjykatën e Strasburgut. Një duzinë prej tyre janë gjykuar deri më sot (grupi i rasteve Driza dhe Manushaqe Puto) dhe Shteti shqiptar është dënuar me kthim fizik dhe/ose kompensim financjar prej qindra-mijë eurosh. Duke parë mungesën e vullnetit nga ana e shtetit shqiptar për të zbatuar këto vendime si dhe për të zgjidhur njëherë e mirë problemin e kthim/kompensimit të pronave, Gjykata evropjane adoptoi në korrik të 2012 një hap të dytë – proceduren e “gjykimit pilot”. Me vendimin Puto etj. kundër Shqipërisë Strasburgu i kërkon shtetit shqiptar të zbatojë urgjentisht një seri masash deri në qershor 2014.