Himarjotët i dërgojnë letër sekretarit të shtetit amerikan, John F. Kerry dhe Ambasadorit amerikan në Shqipëri, z. Alexandër A. Arvizu

Që prej vitit 1956, me heqjen e pronësisë mbi tokën nga sistemi komunist i kooperativave bujqësore, populli i Himarës nuk gëzon tituj pronësie për tokën bujqësore, truallin, shtëpinë, bizneset dhe as për pronat komunale si kullota, pyje e plazhe. Megjithëse ligji 7501 nuk mund të implementohej në krahinën e Himarës për shkak të specifikave të pronësisë mbi token, u bë ndarja e tokës bujqësore edhe në krahinën e Himarës duke mohuar të drejtën e trashëgimisë së pronës. Por që prej vitit 2007, është ndaluar çdo regjistrim i pronave në krahinën e Himarës me një urdhër të brendshëm të qeverisë i cili ndalon regjistrimin e pronave në favor të popullit himarjot edhe nëse ka një vendim gjykate që e detyron regjistrimin.

Duke mos gjetur zgjidhje dhe të drejtë për këtë çështje himarjotët kanë parë të arsyeshme që problemin e tyre t’ua transmetojnë dhe organeve më të larta jashtë vendit si, Gjykatës së Strasburgut, Departamentit Amerikan etj, me shpresën për t’i dhënë fund këtij problemi. Gjithashtu, anëtar të Komunitetit himarjot të Amerikës, janë edhe ish- drejtori i CIA-s, George Tenet edhe kongresmeni Gus Bilarakis. “Veprimet antikushtetuese mbi pronën në Shqipëri, kanë kushtuar mbi 8500 jetë njerëzish”, deklaroi para disa ditësh Kryeministri Edi Rama. Njëkohësisht janë goditur për t’u asgjësuar deri tani 2 kryetarë bashkie që kanë abuzuar me pronat e qytetarëve shqiptarë, ai i Nartës dhe ai i Farkës.

Ndërkaq komuniteti himarjot i Shqipërisë vazhdon peticionin on-line për pronat, veçanërisht pas dështimit të komisioneve parlamentare për t’i kthyer pronarit pronën në bregdet dhe Himarë. Himarjotët kanë reaguar për njërin nga anëtarët e komisionit parlamentar, D. Tahiri, i cili është shprehur se nuk duhet t’i kthejmë pronat grekëve në Himarë. Ata pyesin Z. D. Tahirin, se për cilët pronar e ka fjalën, për ata që kanë 4000 vjet në tokën e vet, apo për ata  që privatizojnë tokën me legalizim? Sipas kësaj deklarate edhe politikanët amerikan të përmendur më lart, nuk kanë të drejtë të marrin pronën e babait të tyre. Më poshtë gazeta “Telegraf” zbardh të plotë letrën dërguar sekretarit të shtetit amerikan John F. Kerry dhe ambasadorit amerikan në Shqipëri, z. Alexandër A. Arvizu.

I nderuari John F. Kerry, sekretari i Shtetit

I nderuar Alexandër A. Arvizu, ambasadori amerikan në Shqipëri

I nderuar zoti Sekretar, po ju dërgojmë me shkrim për t’ ju informuar për çështjet që prekin qytetarët e Shteteve të Bashkuara të cilët kanë interesa në komunën e Himarës, Shqipëri, dhe për të shprehur shqetësimin tonë në lidhje me problemet e tyre të shquara, të pazgjidhura në lidhje me të drejtat e pronës. Mbi 1500 qytetarë amerikanë me prejardhje himarjote, kanë të drejtën e votës, të drejtat e tyre në pronësi të pronave të tyre të familjes të cilat janë konfiskuar në vitin 1945 nga regjimi komunist. Ata janë përpjekur për të kërkuar pronat e tyre familjare që nga fundi i periudhës komuniste pa sukses për shkak të ligjeve dhe politikave të qeverisë shqiptare e cila, a) nuk arrijnë për të adresuar të drejtat e pronësisë e pronarëve para 1945-ës, b) nuk i zgjidhin të drejtat e pronarëve të cilët u detyruan të emigrojnë në Shtetet e Bashkuara për arsye ekonomike apo politike, dhe c) të dështojnë në adresimin e të drejtave të atyre me shtetësi të dyfishtë që janë përpjekur për të kërkuar pronat e tyre si qytetarë shqiptarë. Këto shtetas të SHBA-ve  ….kanë çuar qeverinë shqiptare, në sistemin gjyqësor shqiptar dhe në Gjykatën Europiane të të Drejtave të Njeriut, përpjekje të pasuksesshme për zgjidhjen e problemeve të tyre. Më tej, për shkak se këto janë prona të vlefshme bregdetare, ata kanë qenë subjekt për vjedhje, cenimeve dhe shitjeve të paligjshme palëve të treta me pak mbrojtje nga qeveria shqiptare. Ne besojmë se do të ishte më e dobishme që Ambasada Amerikane në Tiranë të kryente një vlerësim për këto veprime të ndërmarra dhe të bindë qeverinë shqiptare që të kthejnë pronën në komunën Himara, që me të drejtë i takon individëve, të cilët janë shtetas të SHBA-ve. Përveç kësaj, ne i bëjmë thirrje ambasadës për të hetuar dhe të ndërmjetësojë në emër të qytetarëve të SHBA-ve, pronat e konfiskuara të familjeve të të cilëve janë shitur dhe të pushtuar në mënyrë të paligjshme. Për më tepër, ne dëshirojmë të sjellim në vëmendjen tuaj  pasojat të dëmshme, ligjet dhe politikat e qeverisë shqiptare aktuale, të ndërmarra ndaj qytetarëve himarjotë dhe qytetarëve të lartpërmendura të SHBA. Ligji (7501) mbi tokën në Shqipëri dhe ndryshimet e saj në mënyrë efektive, bën të mundur shpërndarjen e vetëm 20% të tokës së komunës Himarë, e cila ishte konfiskuar nga regjimi komunist. Ajo nuk lejon kthimin e pronave të familjes, pronës së kishës ortodokse apo pronës së fshatit që ishte konfiskuar. Anëtarë të partisë ish-komuniste, tani nën petkun e ligjit  për zhvillimin turistik, pretendojnë të marrin 80% të pronës në Himarë. Kjo ka nxitur korrupsionin dhe konfliktet për tokën midis pronarëve të shfrenuar para viti 1945-së dhe atyre që pretendojnë vendin e tyre. Autorët e kësaj toke, besojnë se ata mund të veprojnë pa u ndëshkuar pasi nuk ka qenë e kufizuar mbikëqyrja ndërkombëtare e zhvillimeve. Shtetas të SHBA-së dhe shumica e popullatës së komunës Himarë kanë protestuar vazhdimisht për të drejtën e pronësisë së tokës që pas konfiskimit të 1945 nuk po u kthehet pronarëve të vërtetë. Ne fuqimisht besojmë se është në interesin më të mirë të Republikës së Shqipërisë, si një shtet anëtar i OKB-së, një aleat i NATO-s dhe kandidat për anëtarësim në BE, për t’u mbajtur në standardet e larta të Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut, në lidhje me të drejtat e pronësisë dhe pronës. Ne inkurajojmë ambasadën amerikane në Tiranë për të adresuar këtë çështje në qeverinë e re të Kryeministrit Edi Rama dhe për të inkurajuar qeverinë që të jetë shembull drejtimi, të guximshëm dhe të marrin hapa vendimtarë për të zbatuar të vërtetën e të drejtave të pronave në Himarë. Ne mund të arrijmë ta zgjidhim këtë çështje duke punuar me zyrën tuaj. Faleminderit për konsideratën dhe kohën tuaj.

Ky peticion është në mbështetje të popullit të Himarës, të cilit po i mohohen të drejtat e tij kushtetuese mbi pronën

E drejta e pronës private dhe e trashëgimit të saj përbëjnë të drejta kushtetuese siç përcaktohen në nenin 41 të Kushtetutës së Shqipërisë. Në mbarë krahinën e Himarës, tokat kanë qenë pronë e familjeve vendase, e kishave ose e mbarë fshatit. Nuk ka pasur çifligare e as prona të shtetit. Që prej vitit 1956, me heqjen e pronësisë mbi tokën nga sistemi komunist i kooperativave bujqësore, populli i Himarës nuk gëzon tituj pronësie për tokën bujqësore, truallin, shtëpinë, bizneset dhe as për pronat komunale si kullota, pyje e plazhe. Në vitin 1991 u votua ligji i shumë kontestuar (7501) “Për tokën bujqësore”. Megjithëse ky ligj nuk mund të implementohej në krahinën e Himarës për shkak të specifikave të pronësisë mbi token, u bë ndarja e tokës bujqësore edhe në krahinën e Himarës duke mohuar të drejtën e trashëgimisë së pronës. Që prej viti 2007, është ndaluar çdo regjistrim i pronave në krahinën e Himarës me një urdhër të brendshëm të qeverisë, i cili ndalon regjistrimin e pronave në favor të popullit himarjot edhe nëse ka një vendim gjykate që e detyron regjistrimin. Sipërfaqe të mëdha tokash në pronësi të kishës ose të komunitetit rezultojnë të lira pasi ato nuk janë regjistruar në regjistrin e pasurive të paluajtshme dhe si të tilla qeveria i’a ka kaluar fondit të tokave që do të përdoren për kompensimin e ish-pronarëve të shpronësuar gjatë komunizmit në Tiranë, Fier, Berat e krahina të tjera të Shqipërisë. Pronat e kishës dhe pronat e komunës përbëjnë element përfaqësues të komunitetit himarjot, i njohur për karakteristikat e tij etnike e fetare. Tjetërsimi i këtyre pronave për llogari të shtetasve që nuk janë banor të Himarës do të krijojë konflikte, të cilat mund të kenë pasoja për stabilitetin etnik e fetar në krahinën e Himarës. Çuditërisht gjatë gjithë kësaj periudhe, individë, grupe dhe subjekte me influencë në politikë, përfshirë dhe kapitale me origjinë veprimtarie kriminale, kanë përvetësuar në mënyrë të paligjshme sipërfaqe të mëdha tokash nga prona private, prona e kishës e prona komunale dhe kanë arritur t’i regjistrojnë  në ZRRPP, duke anashkaluar jo vetëm ligjin por dhe pengesat që hasin himarjotët për regjistrimin e pronave të tyre në ZRPP. Çdo ditë që kalon, me mijëra himarjotë nuk mund të trashëgojnë pronat e prindërve të tyre sepse ato nuk janë të regjistruara. Himarjotët, të cilët ndërtojnë shtëpi apo biznese në tokat e tyre, ndëshkohen me prishje masive të objekteve të tyre nga Policia Ndërtimore sepse nuk mund të nxjerrin leje ndërtimi pasi nuk kanë aktin e pronësisë mbi tokën të cilën e posedojnë ligjërisht. Bashkimi Europian ka financuar një projekt për regjistrimin e pronave në krahinën e Himarës, i cili në vitin 2011, filloi regjistrimin në terren të trojeve dhe shtëpive nën mbikëqyrjen e misionit të OSCE në Shqipëri. Por ky projekt, megjithëse përfundoi fazën kryesore të regjistrimit të pronave në teren, nuk u finalizua për shkak të mangësive dhe handikapit të legjislacionit të pronësisë, të cilat bënë që procesi të dështojë. Nëse dhe ti mendon se kjo padrejtësi që po i bëhet popullit himarjot duhet të ndalojë, nëse mendon se ka ardhur koha që populli himarjot duhet të gëzojë të drejtën e tij kushtetuese të pronës, e cila po i mohohet prej mbi 50 vjetësh, nëse mendon se shteti shqiptar ka detyrimin të njohë si pronar të ligjshëm të Himarës popullin himarjot kudo që ndodhet në Shqipëri ose në emigracion në Greqi, Angli, Gjermani ose ne USA, e kudo. Me respekt dhe besim në parimet demokratike që udhëheqin Këshillin e Europës si përfaqësues i parimeve dhe idealeve të popujve të Europës dhe të vetëdijshëm për fuqinë e këtij institucioni.